Αν
και η δύναμη των αριθμών είναι αδιαμφισβήτητη, η «μετάφρασή» τους στη
βιωματική ορολογία της καθημερινότητας είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή στην
περίπτωση του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Το συνολικό
κόστος κατασκευής και εξοπλισμού του Κέντρου, που θα φιλοξενεί την
Εθνική Βιβλιοθήκη, την Εθνική Λυρική Σκηνή και το πολιτιστικό και
εκπαιδευτικό Πάρκο Σταύρος Νιάρχος, αγγίζει τα 566 εκατομμύρια ευρώ. Οι
στόχοι: να γίνει η Αθήνα αστικός προορισμός διεθνούς εμβέλειας, να βρουν
χώρο και συνθήκες έκφρασης και δημιουργίας οι νέες δυνάμεις του τόπου
που ζουν υπό συνθήκες οικονομικού και επικοινωνιακού στραγγαλισμού, να
δημιουργηθεί ένας μοναδικής αξίας πράσινος πόλος στη νότια απόληξη της
Αθήνας, πάνω στο θαλάσσιο μέτωπο. Και όλα αυτά με την υπογραφή ενός
αρχιτέκτονα σταρ, του Γενοβέζου Ρέντζο Πιάνο, που έγινε γνωστός σε
ολόκληρο τον κόσμο για πρώτη φορά στη δεκαετία του '70 ως δημιουργός του
Κέντρου George Pompidou στο Παρίσι.
Η δωρεά, το εργοτάξιο, τα αρχαίαΜε την Αθήνα να ακροβατεί ζώντας οριακές καταστάσεις, καταπονημένη και περιθωριοποιημένη ως πρωτεύουσα, οι μπουλντόζες και τα συνεργεία ήδη πιάνουν δουλειά στο ίσως μεγαλύτερο εργοτάξιο που στήθηκε ποτέ στην Αττική, μέσα σε 170 στρέμματα. Οι πρόδρομες εργασίες, τα χωματουργικά έργα και η αρχαιολογική έρευνα ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 2011 και ο χώρος είναι έτοιμος για την ανέγερση του Κέντρου από την κοινοπραξία Impregilo (51%)-TEΡNA (49%) που κέρδισε τον σχετικό διεθνή διαγωνισμό, ο οποίος διήρκεσε δέκα μήνες. Αξίζει να σημειωθεί πως το ιταλικό σκέλος της κοινοπραξίας έχει συνεργαστεί ξανά με τον Ρέντζο Πιάνο, στην κατασκευή του Auditorium Music Park στη Ρώμη, το οποίο διαθέτει τόσο εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς χώρους συναυλιών. Όπως ανακοινώθηκε στην παρουσίαση που έκανε το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για να ανακοινώσει την ανάθεση της κατασκευής, από το συνολικό ποσό της δωρεάς, περίπου 325 εκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν για το κατασκευαστικό σκέλος του έργου, ενώ το υπόλοιπο για τον εξοπλισμό αλλά και τη στελέχωση του οργανισμού. Το έργο θα παραδοθεί στο τέλος του 2015, ενώ υπάρχουν τμηματικές προθεσμίες για διαφορετικά μέρη του έργου διάρκειας από 12 ως 22 μήνες.
Tαυτόχρονα, το Ίδρυμα χρηματοδοτεί τις - ευρείας έκτασης - αρχαιολογικές έρευνες που πραγματοποιούνται στον χώρο με τη στενή συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού. Μάλιστα, όπως έγινε για πρώτη φορά γνωστό, οι έρευνες έχουν φέρει στο φως σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα: έχει αποκαλυφθεί μέρος του αρχαίου νεκροταφείου του Φαλήρου, το οποίο θα συντηρηθεί και θα παραμείνει στον χώρο ως μέρος της εμπειρίας επίσκεψης του Πάρκου. Η είδηση αυτή (που έγινε γνωστή σήμερα) δίνει ακόμη μία διάσταση στην παρουσία του κέντρου, τροφοδοτώντας επί της ουσίας τον διάλογο του αρχαίου ένδοξου παρελθόντος της Αθήνας με τη σύγχρονη δημιουργία.
Τα αναπτυξιακά μαθηματικάΗ ενίσχυση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Εθνικής Βιβλιοθήκης, η δημιουργία ενός σημαντικού χώρου πρασίνου (ακόμη και η οροφή των κατασκευών θα είναι φυτεμένη) και η ανάπτυξη των νέων καλλιτεχνικών δυνάμεων αποτελούν ένα μέρος μόνο των ωφελειών που θα αποφέρει το έργο. Σύμφωνα με μελέτη του οικονομικού και κοινωνικού αντίκτυπου του Κέντρου που εκπονήθηκε από την εταιρεία BCG, αναμένεται ότι θα απασχολούνται για την κατασκευή του κτηρίου σε ετήσια βάση 1.500-2.400 άτομα, ενώ θα δημιουργηθεί οικονομική δραστηριότητα που θα ξεπερνά το ένα δις ευρώ. Επιπλέον, η ευρύτερη περιοχή (Καλλιθέα, Νέα Σμύρνη, Φάληρο) θα αναπτύξει οικονομική δραστηριότητα, ύψους 160 εκατομμυρίων.
Κεντρικό ερώτημα εξαρχής ήταν ποιο θα είναι το μέλλον του Κέντρου μετά την παράδοσή του στο ελληνικό Δημόσιο (όπως προβλέπει η σύμβαση που υπεγράφη με το ελληνικό Δημόσιο τον Μάρτιο του 2009). Η βασική κριτική για το έργο αφορούσε στον φόβο πως το Δημόσιο θα είναι ανίκανο να αντεπεξέλθει στα έξοδα συντήρησης και λειτουργίας του κέντρου. Η απάντηση σε αυτό το σημείο αιχμής δόθηκε από τον κύριο Θεόδωρο Μαραβέλια εκ μέρους του Ιδρύματος: «αν το Δημόσιο είναι σωστό στις υποχρεώσεις του, τότε το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος δεν θα εγκαταλείψει το έργο». Επιπλέον, το Ίδρυμα θα διορίσει τα μέλη του Δ.Σ. του Κέντρου, ενώ στον χώρο, εκτός από την Εθνική Βιβλιοθήκη και την Εθνική Λυρική Σκηνή, θα λειτουργεί και ο Οργανισμός του Κέντρου που θα ελέγχεται από το Ίδρυμα και θα αναλάβει -μεταξύ άλλων- τη διοργάνωση δράσεων και την οργάνωση προγραμμάτων, όπως επεσήμανε ο κ. Γιώργος Αγουρίδης.
«Ι have a dream»«Μεθοδικότητα, συνέπεια, ενθουσιασμός, αλληλεγγύη, όραμα, πίστη στη δημιουργικότητα των ανθρώπων» Αυτά είναι τα υλικά για την λειτουργία του κέντρου, όπως τα όρισε ο γενικός διευθυντής και διευθύνων σύμβουλος του κέντρου Γιάννης Τροχόπουλος. Φέροντας την εμπειρία από μια μικρή επανάσταση (μικρό θαύμα προτιμά να λέει ο ίδιος) που αφορά στη νέα εποχή της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Βέροιας που κατάφερε να εξασφαλίσει το μεγάλο βραβείο ύψους 1 εκατομμυρίου δολαρίων από το Ίδρυμα Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς, ανέλαβε τώρα ένα όραμα εθνικό. Με την εμπειρία αυτή απαντά άλλωστε και στο ερώτημα αν έχει αναλογιστεί πως οι Έλληνες δεν έχουν και την καλύτερη σχέση με τα πάρκα, δεν τα προσέχουν. «Τα ίδια λέμε και για τις βιβλιοθήκες. Δείτε όμως τι καταφέραμε στη Βέροια» δηλώνει.
Στόχος του είναι «να καταφέρουμε μια νίκη των δημιουργικών δυνάμεων». Εμμένει στην ανάγκη διαλόγου, συνδιαμόρφωσης της ταυτότητας του πάρκου, της δημιουργίας καθαρών διόδων επικοινωνίας με το κοινό. Όπως επεσήμανε στην παρουσίαση έχει ήδη αρχίσει να συνδιαλέγεται με δυνάμεις και ομάδες από το ευρύτερο φάσμα δημιουργίας και όχι μόνο. Άλλωστε, « η ατζέντα μας είναι ανοιχτή στη δημιουργικότητα των ανθρώπων» .
Επιμέλεια: Μάριος Μπουμπής
zougla.gr
